Salgın bizi bir kez daha kapattı, ama para ve bilgi hareketleri internet ve açık bankalar üstünden sürüyor. Gerçek hayat içinse üretim, dağıtım, teslimat, geri dönüşüm gerekiyor, bunların hepsi için de taşıma ve taşıma araçları şart. Büyüyen kentler başta gıda olmak üzere binlerce kalemlik tedarik bekliyorlar. Taşıma araçları, taşıma firmaları, sürücüler, kuryeler görevde. Taşımanın ve taşıma ekipmanlarının önemi bir kez daha görülüyor.
Çağdaş konfor dünyanın birçok yerinde, her mevsim her türlü gıdaya ulaşmayı, insanlar için önce ayrıcalık, sonra sıradan, giderek de eksikliğine katlanılmaz durum haline getirdi. İlaç, serum, aşı ve bunların hammaddeleri de soğuk zincir sistemi ile taşınıyor, depolanıyor, üretim ve dağıtım merkezleri arasında aktarılıyorlar. Çekiciler, kamyonlar, treylerler, gemiler, trenler, uçaklar soğuk zincirin halkaları…
Isı yalıtım yeteneğine sahip kaplar, araç kasaları ve yarı römorklar ile istenilen ısı derecesini sağlayan soğutucu kimi zaman da ısıtıcı üniteler soğuk zincirin ön önemli parçaları. Bu ünitelerde; sistemin izlenebilirliği, uzaktan müdahale etme, kayıtlarının tutulması, bu kayıtlara geriye dönük erişebilme imkanları oluştu. Bu imkanların kullanılması şu an isteyenler için olsa da, önümüzdeki dönem soğuk zincir için sıradan, olmaması düşünülemez hale gelecek. Taşımanın ve taşıma ekipmanlarının güvenilirliği, izlenebilirlik ve kayıtlar, özellikle mesafe ve hacimler arttıkça daha da önem kazanacak.
Şu an soğuk zincir taşıma ve depolama süreçleri dünyanın birçok ülkesinde belirli standartlarda gerçekleşiyor. Bu standartlar Avrupa ülkeleri taşımacıları ve gıda zincirleri için ATP Anlaşması olarak yürürlükte. Türkiye’deki taşımacılar da bu anlaşmaya uygun taşıma yapıyorlar. Bu sistem sayesinde kapanma günleri bitiminde, temmuz ortasında, kızgın kumların üstünde hazır dondurma, dalından kopmuş meyveler yiyebileceğiz.
Bunların bedeli olarak soğuk zinciri kuranlar, kopmadan devam etmesi, gelişmesi, giderek vazgeçilmez olması için çalışmaya devam ediyorlar. İnsanlığın teknoloji ile oluşturduğu yaşam biçimi, her aşamada insanlar için daha vazgeçilmez oluyor. Bunun son örneği Coronaya karşı geliştirilen aşılardan birinin -70 derecede taşınması ve depolanmasının gerekiyor olması. Bu durum soğuk zincir içinde sağlık ürünleri, ilaç ve aşı taşımaları için özel ekipmanlar üretmek, takip yazılımlarını geliştirmek gibi yeni ve çok özel bir alanın ortaya çıktığını gösteriyor.
M. Vahit MAHMATLI
vahit@mayadergi.com
