Treyler ve üstyapı sektörü üretimi, ürün çeşitliliği, oluşan ve gelişen sistem ve aksam üretici ve ithalatçıları ile Türkiye’nin güveneceği ve öğüneceği bir durumda.
Bu gelişime iç pazarın büyüklüğü ile eriştiler. Sektör firmaları ülkenin ihtiyaçlarını eksiksiz karşıladıkları gibi ihracatçı kimlikleri ile Avrupa pazarları dahil geniş bir coğrafyada tercih ediliyorlar. Uluslararası standartlara uygun özel ihtiyaçları karşılayan ürünler çeşitlilik, kalite, fiyat anlamında rekabetçiler. Treyler üreticileri, katma değer üretiyor, vergi veriyor, istihdam sağlıyor, mühendislik birikimine katkıda bulunuyorlar. Üretim ve mühendislik olanakları ile savunma sanayii dahil tüm sektörlere destek oluyorlar.
Sektörde son günlerde Avrupa pazarında ekonomik ömrünü tamamlamış, kasa yapıları itibarıyla teknik özelliklerini kaybetmiş veya kısa sürede kaybedecek ikinci el frigorifik treyler ithalatının serbest bırakılacağına yönelik bilgiler ve duyumlar var. Türkiye’de üretimi olan frigorifik treyleri ikinci el olarak ithal etme isteğini anlamak zor. 2021 yılında soğutuculu treyler pazarı 2100 adet, 2020’de 1500 adet civarında gerçekleşmiş.
Treyler soğutucu ünitesi üretimi için pazar koşullarının oluşumunu bekleyen, mevcut ürün yelpazesi kamyon kasaları için olan üreticilerimiz var. Bu üreticiler treyler için ürettikleri ürünlerini daha önceki yıllarda fuarlarda görücüye çıkardılar.
Uluslararası frigorifik taşımacılar Mersin, Hatay, Antalya, İzmir başta olmak üzere Türkiye’nin meyve – sebze ve diğer gıda ürünleri üretiminin güçlü olduğu kentlerde gelişmiş ve güçlenmiş durumdalar. Son yıllarda çekici ve soğutuculu treylere önemli yatırım yaptılar. Bu pahalı yatırımı yapan taşımacıların borcu bitmeden yatırımlarının değeri azalacaktır.
İkinci elde kısa sürede sorunlar çıkarmaya başlayan ithal ürünlerin ATP sözleşmesi uyarınca sertifikalanmaları için yurt içinde ve yurt dışında harcanan zaman ve para da ayrı bir kayıp kalemi oluşturacaktır.
Ekonomik ve teknolojik ömrünü tamamlamış, ısı yalıtım özelliğinin azalması nedeniyle soğutucu ünitesinin yakıt tüketimi yüksek, şasi, fren, süspansiyon sistemleri yorgun, kapı geometrileri bozulmuş ikinci el treyler ithalatı, gıda taşımacılığını ve ihracatını etkileyecek kayıplara neden olacaktır.
Frigorifik treyler üretimi için yatırım yapan firmalar, fiyat dalgalanmaları nedeniyle önemli kayıplara uğrayacak, girişimcilik ve üreticilik şevklerini yitireceklerdir.
Diğer yandan ATP’ye uygun kasa teknolojisinde enerji kullanımı ve geri kazanımına yönelik gelişmeler, yeni çözümler ve teknolojiler var. Avrupalı taşımacılar bu nedenle filolarını daha yeni, verimli ve çevreci teknolojilere sahip araçlarla değiştirmek, geri dönüşümü sorunlu olan panelleri Avrupa dışına yollayıp kurtulmak istiyorlar.
Bu şartlar altında ikinci el treyler ithalatının oluşturacağı zararlara ivedilikle sektör ilgililerinin ve karar süreçlerinde yer alan görevlilerin dikkatini çekmek gerekiyor.
Frigorifik treyler ile başlayan ikinci el araç ithalatı bir süre sonra diğer türlere yönelik yol oluşturacak ve övündüğümüz treyler sektörü büyük bir darbe alacaktır.
M. VAHİT MAHMATLI
vahit@mayadergi.com
