Bölge ve ülke pazarı için üretim yapan şirketler, pazarlarını genişletirken standartları ve kaliteyi geliştirdiler. ABD’de bütün eyaletlere hitap eden üretici ve markalar ortaya çıktı. Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Birliği sürecinde standartlar tüm Avrupa’ya hitap eden ürün ve markalar ortaya çıkardı. Dünya endüstriyel üretiminin önemli bölümünün Kuzey Amerika ve Avrupa’da yapıldığı dönemde, ISO (International Organization for Standardization) standartları; çeşitli birliklerin birlik pazarlarını kurmaya, korumaya geliştirmeyi sağladı. Ürün ve üretim standartları, yasal düzenlemeler haline geldi. Üretici ve tüketiciler için sayısız pratik yarar oluştu. Bu gelişmeye 1970’ler de başlayan, 90’larda hızlanan ve 2020’ye kadar hızla devam eden şirket birleşmeleri, satın almalar, çok ülkeli, çok markalı üretim eşlik etti. Satın alma veya ortaklıklarla oluşturulan şirket birleşmeleri sonunda karlı, verimli, hissedarlarına, çalışanlarına, sektörüne, merkezinin kayıtlı olduğu ülkeye değer katan yeni yapılar ortaya çıkarmak ayrı bir uzmanlık, planlama ve çalışma alanı oldu. Bu alanda başarılı örnekler ile birlikte beklenen yararın elde edilemediği çok sayıda örnek de var. Bunların durumunu şirket birleştirme uzmanları, rakipler, ilgililer “iki yarım bir etmez” deyişi ile özetlediler.
Yarı römork ve treyler sektöründe Avrupa ve Türkiye için özel bir örnek oluşturan Tırsan, 90’lı yılların ikinci yarısında kendi markası ile çıktığı Avrupa yolculuğunda Almanya, Hollanda, Belçika ve İngiltere’den sonra tüm Avrupa ülkeleri pazarlarına, daha sonra da Tula üretim birimi ile Rusya’ya yöneldi. Satın aldığı Kässböhrer markası Tırsan’a Almanyalı olma olanağı sağladı. Bu satın almayı Hendrickson ve Talson izledi. Son olarak Tırsan markaları arasına Hollandalı Van ECK katıldı. Tırsan çatısına giren son iki marka; bir ticaret, lojistik, üretim ve finans ülkesi olan Hollanda’nın taşımacılıkta, özellikle de karayolu taşımacılığındaki 100 yıllık deneyimi ve geçirdiği aşamalardan izler taşıyarak olgunlaşmış bir firmalar. 2019 yılında Tırsan bünyesine katılan Van ECK, Hollandalı ve Avrupalı kimliğini kaybetmeden, Avrupa merkezi Hollanda’da, üretimini üretimi Adapazarı’nda gerçekleştirilen bir marka oldu. Adapazarı Tırsan Mega Kampüs’te üretilen Van Eck’in alçak tabanlı, çift katlı, bağımsız tekerlekli ve hava süspansiyonlu (römork tekerleklerinin römork duvarına ve tabanına asılı olduğu aks tipine sahip) yarı römorku Avrupalı müşterilerle birlikte Türkiye pazarına sunuldu.
Avrupa’nın en geniş ürün yelpazesine sahip, dünya üretim adedi sıralamasında yıllara göre bazı değişiklikler olsa da ilk 10 ila 15 üretici arasında yer alan Tırsan, kendini dünyaya özellikle Avrupalı müşterilerine ‘sermayesi ve yatırımcısı Türkiye kökenli, Türkiye üretim merkezi ile birlikte Almanya’da iki Rusya’da bir tesiste üretim yapan, tüm Avrupa’da etkin bir satış ve satış sonrası ağa sahip küresel treyler üreticisi’ olarak ifade ediyor.
Çok ülkeli bir endüstri şirketi olarak; şirket yönetimi, teknoloji yönetimi, finans yönetimi, satış ve satış sonrası hizmet, bayi yönetimi, ürün yönetimi gibi birbirini tamamlayan alanlarda Türk sanayicilerine, girişimcilere ve tüm yarı römork sektörüne örnek oluyor. Meta fiyatlarının zıpladığı, kurların hopladığı, tedarik zincirlerinin koptuğu bir dünyada, bir başarı öyküsü, daha yerinde bir ifade ile destan yazıyor. Umutlarımızı arttırıyor, Türkiye’nin, Türkiye kökenli girişimcilerin başarı ortalamalarını yükseltiyor. Şirket ve marka birleşmelerinde, iki yarımı bir yapmanın başarı olduğu küresel dünyaya, iyi birleştirilen iki tamın yarattığı değerin ikiden büyük olduğunu gösteriyor.
M. Vahit MAHMATLI
vahit@mayadergi.com
ÜSTYAPI DERGİSİ / SAYI 109 / E-DERGİ
EYLÜL – EKİM 2021
