Temsa tarihinde yeni bir sayfa açılıyor… Üretim ve ihracata devam…
Sabancı Holding’in iştiraki ExSA ile PPF Group iştiraki PPF IndustryCo. arasında atılan imzalarla birlikte, 50 yılı aşkın süredir Türk sanayisine hizmet veren TEMSA, yeni ortaklık yapısıyla yeniden Türkiye ekonomisine kazandırıldı.
Temsa, 50 yılı aşkın tarihinin her döneminde Türk otomotiv endüstrisi içinde farklı alanlarda üretimde ve pazarda etkili olmuş bir firma. Otomobilden hafif kamyon ve iş makinasına, midibüsten otobüse kadar çok geniş bir alanda faaliyet gösteren Temsa, geniş ürün çeşitliliği ve temsilciliklerine rağmen, otobüsü alanındaki başarısı nedeniyle bir otobüs üreticisi olarak akıllarda yer etti. Yerli sermaye ve yerli mühendislikle ürettiği otobüslerin ilk önemli filo ihracatını 2003’te Avusturya Posta Otobüsleri İdaresi’ne yapan Temsa, Mısır’da açtığı otobüs fabrikası ile de yurt dışı yatırımı yapan ilk araç üreticisi olarak endüstri tarihimize geçti.
Yeni dönemde rekabetçi üretim sürekliliğinin sağlanması, şirketin pazarlardaki konumunun güçlendirilmesi ve akıllı ulaşım, elektrikli ve sürücüsüz araçlar gibi potansiyel büyüme alanlarında Temsa’ya liderlik edecek olan Tolga Kaan Doğancıoğlu, ODTÜ Makine Mühendisliği mezunu.
İş hayatına ASELSAN’da başlayan Doğancıoğlu, sonrasında Enka Teknik ve Ford Otosan’da ulusal ve uluslararası projelerde çalıştı. Bu dönemde Koç Üniversitesi özel MBA programını tamamladı. 2005 yılında Hexagon Studio mühendislik ve tasarım şirketini kurmak üzere Ford Otosan’dan ayrıldı ve 12 yıl boyunca bu şirketin genel müdürlüğünü yürüttü.
Aralık 2017’de Sabancı Grubuna, Sanayi Grup Başkanlığı Proje ve İş Geliştirme Direktörü olarak katılan, Temmuz 2018’de ise Kordsa İnşaat ve İş Geliştirme Direktörlüğü görevine getirilen Doğancıoğlu, TEMSA’nın Sabancı Holding – PPF Group ortaklığına devir sürecinin tamamlanmasıyla birlikte TEMSA CEO’luğuna atandı.
Yurt içi seyahat otobüsü pazarındaki payı, 2+1 koltuklandırma sistemine öncülük eden Safir ve Maraton otobüsleriyle pazarda öne çıkan Temsa, Amerika ve Avrupa’da da marka tanınırlığını sağladı. Kent içi otobüs alanında da başarılı bir performans ortaya koyan Temsa, elektrikli otobüs modelleri ile dikkat çekti.
Temsa’yı kim aldı?
Sabancı Holding bünyesindeki Temsa’nın otomotiv alanındaki farklı iş grupları 2017 yılında yeniden yapılandırılarak ayrıldı. Otobüs grubu tasarım, üretim, satış, ihracat ve satış sonrası hizmet birimleri ve yurt dışı organizasyonları Temsa Ulaşım Araçları AŞ olarak yeniden organize oldu.
30 Mayıs 2019’da Sabancı Holding tarafından yapılan bir açıklama ile; Türkiye’nin Adana kökenli en büyük sanayicisi, Adana’da üretime devam eden ve kent için hem sembolik hem ekonomik değeri olan Temsa’nın adı sanı bilinmeyen İsviçre – Hollanda bağlantılı True Value Capital Partners’e satıldığını açıkladı. İlk açıklamada kararın teknolojik ve sektörel odaklanma stratejisi gereği yapıldığı bildirildi. Aynı günlerde Sabancı Grubu’nun yenilenebilir enerji sektöründe büyümeye yöneldiği, düzenlenen dört ihaleden ikisini aldığı duyuruldu. Otobüs işletmecileri, üretici olarak kendileri için pazarda güvence gördükleri, otobüs pazarında önemli bir paya sahip Temsa’nın bu beklenmedik satışı karşısında şaşırdılar.
Üretim durdu
Bir süre sonra Temsa’da üretimin durması, konkordato ilanı, taraf banka görüşmelerinin uzaması belirsizliği ve soruları arttırdı. Bu dönemde Temsa’nın büyüklüğü ve önemi, pazar payı, yaygın ihracat ve yurt dışı organizasyonları, finans, tedarikçi ve üretim bağlantıları, cirosu, müşteri ağı nedeniyle üretimde ve pazarda kalmasından vazgeçilemeyeceği ve kesintiye uğrayan üretimin yeniden başlayacağı ifade edildi.
Otomotiv sektörü, özellikle de ağır ticari araç ve otobüste; teknoloji, üretim, finans, tedarik, bayi ağı, satış sonrası hizmetler gibi birbirini tamamlayan, çok kaliteli personelin görev aldığı birimlerin yönetimini gerektiren, ağır mali ve hukuki sorumlulukların taşındığı, yatırımın büyük buna karşılık karlılığın düşük olduğu bir sektör. Bu nedenle küresel ölçekte sermaye ve organizasyon gerektiren bir iş. Temsa olayı ile birlikte otomotivde yerli sermaye, yerli teknoloji ve yönetim yapılarının küresel firmalarla rekabet edip edemeyeceği bir kez daha sorgulandı. Sabancı Grubunun yatırımını başka alanlarda değerlendirmek istemesinin de bir tercih olduğu değerlendirmesi yapıldı.
Yeni fon yeni ortaklık
Temsa’nın büyüklüğü ve piyasa değeri, üretime devam etmesi yönündeki kamuoyu baskısı, Temsa’yı satın alan firmanın finansal yetersizliği ve Sabancı Holding’in marka bağlantıları nedeniyle kreditör bankalarla görüşmeler başlatıldı, sonrasında da Temsa Ulaşım için Sabancı Holding yeni bir ortaklık oluşturdu. Yeni ortak PPF yatırım grubu oldu. 30 Haziran 2020 tarihinde yeni ortaklığa ilişkin resmi süreçlerin tamamlandığı duyuruldu.
Hacı Ömer Sabancı Holding tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamada, ‘’22.05.2020 tarihli açıklamamızda, Temsa Ulaşım Araçları San. ve Tic. AŞ’nin sermayesini temsil eden paylarının tamamının, iştirakimiz Exsa Export Sanayi Mamulleri Satış ve Araştırma AŞ (ExSA) ile PPF Group iştiraki PPF IndustryCo B.V’nin yüzde 50-50 ortaklığı ile satın alınacağı kamuya duyurulmuştu. Söz konusu satın almaya ilişkin gerekli izin ve onayların alınmasını takiben kapanış işlemleri gerçekleştirilmiş ve pay devrine ilişkin işlemler tamamlanmış olup, Temsa’nın sermayesinin yüzde 50’sini temsil eden payları 22.10.2020 tarihi itibarıyla iştirakimiz ExSA tarafından devralınmıştır. Bu satın almayla birlikte Sabancı Topluluğu ve PPF Group’un finansal ve operasyonel gücünü arkasına alan Temsa’nın elde edeceği yeni büyüme ivmesi sayesinde üretim faaliyetleri artarak devam edecek’’ denildi.
Uzman ortak
Çek Cumhuriyeti kökenli PPF Group, 24 ülkede finansal hizmetler, telekomünikasyon, medya, biyo teknoloji, gayrimenkul, mühendislik ve imalat gibi geniş bir alanda faaliyet gösteriyor ve ülkenin en fazla vergi veren 10 mükellefi arasında yer aldığı belirtiliyor. Bu yeni ortağın sahip olduğu şirketler arasında Skoda Transportation da bulunuyor.
Skoda, farklı endüstriyel alanlarda, özellikle de ulaşım endüstrisinde çeşitli ürünleri olmasına rağmen marka olarak otomobil üretimi ile tanınıyor. 1990 yılında şirketin faaliyet alanlarına göre ayrılması sonrasında Skoda’nın otomobil bölümü Volkswagen Grubuna satıldı. Demiryolu ve kent içi ulaşım alanında uzmanlaşan birimler ise PPF adlı yatırım grubunun bir parçası olarak Skoda Transportation adı ile yoluna devam etti.
Škoda Transportation, demiryolu için elektrikli lokomotifler, cer sistemleri ve toplu taşıma araçlarına odaklanıyor. Avrupa şehirleri için alçak tabanlı tramvay, troleybüs ve hibrit araçlar geliştirip üretiyor. Yeni ve modern ürünleri ile dünya pazarlarında müşteri bulan Skoda Transportation’ın ürünleri Türkiye’de Eskişehir ve Konya’da da kullanılıyor.
Yeni imkanlar
Troleybüs yürür sistemleri üreten Skoda Transportation, troleybüs gövdeleri için Polonyalı Solaris ve Çekyalı SOR gibi farklı otobüs üreticileri ile işbirliği yapıyor. Bu noktada Temsa’nın otobüs gövdesi üretimindeki gücünün ve Türkiye otobüs yan sanayinin desteğinin Skoda Transportation’u pazarda daha etkin hale getirebileceği öngörülüyor. Bu durum Temsa ve otobüs gövde parçaları üreten tedarikçiler için yeni bir alan oluşturabilir.
İki marka elektrikli otobüsler ve lastik tekerlekli çok körüklü tramvaylar alanında da birbirini tamamlıyor.
Temsa’nın Batı Avrupa’da otobüs alanında oluşturduğu müşteri ve satış ve satış sonrası organizasyonu ile Skoda’nın Doğu Avrupa ülkelerindeki tanınırlığı, kent içi ulaşım kurumları ile işbirliği de avantaj oluşturabilecek özellikler.
Temsa aynı zamanda Skoda Transportation ile işbirliği yaparak Türkiye’nin troleybüs üreticisi olma avantajı da elde edebilir. Temsa hali hazırda şehirler arası, orta ve kısa mesafeli taşımalar için seyahat otobüsleri, farklı boyda dizel, doğal gazlı ve elektrikli kent içi otobüsler üretiyor. Temsa aynı zamanda elektrikli otobüslere yönelik farklı çözümler geliştirmiş ve bunları satışa sunmaya hazır hale getirmiş durumda. Temsa markalı 12 bini aşkın otobüs Türkiye ile birlikte Batı Avrupa’dan ABD’ye kadar 66 ülkede hizmet veriyor.
Gelecek yolcuğu
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper, Temsa’yı yeniden Türkiye ekonomisine kazandırmanın gurur ve mutluluğunu yaşadıklarını vurgulayarak, şunları söyledi: “Şirketimizi geçen sene yurt dışı menşeili bir yatırım fonuna sattık, ancak satış sonrasında şirketin finansal durumuyla ilgili yaşanan olumsuz gelişmeler Temsa’nın faaliyetlerini durdurmasına yol açtı. Biz de doğduğumuz topraklar olan Adana’ya, ülkemize ve kendi yarattığımız bu değerli markaya karşı olan sorumluluğumuz gereğince, sorunun çözümünde kalıcı bir rol üstlenmek istedik. Gelecekte Temsa’ya yeni ufuklar da açabilecek bir iş birliğine imza attık. Bu süreci başarıyla sonlandırmış olmaktan da son derece mutluyuz. Temsa’nın yeniden ülkemiz ekonomisine kazandırılmasına önemli katkılarda bulunan bankalara özellikle teşekkür etmek istiyoruz.
Temsa, toplu ulaşımın geleceği olarak gördüğümüz elektrikli araç çözümlerinde yapacağı yeni yatırımlarla sürdürülebilirlik konusunda da örnek şirketlerden biri olacaktır.
PPF Group çatısı altında faaliyet gösteren Avrupa lideri Skoda Transportation, bugün elektrikli lokomotif, metro vagonu, troleybüs ve alçak taban tramvay üretimi konusunda dünyanın lider firmalarının başında geliyor.
Skoda Transportation ve Temsa’nın şehir içi ulaşımın farklı alanlarında sahip olduğu yüksek bilgi birikimi ve teknolojinin, Temsa’nın gelecek yolculuğunda farklı ufuklar açabileceğini düşünüyoruz.”
Potansiyel büyük
PPF Group Yatırım Direktörü ve Škoda Transportation Denetim Kurulu Başkanı Ladislav Chvátal da Türkiye pazarının büyük bir potansiyele sahip olduğunu belirterek, “PPF olarak, Temsa’ya gerçekleştirdiğimiz yatırım ile Türkiye pazarındaki varlığımızı güçlendiriyoruz. Yeşil enerji ürünlerine odaklanan Skoda Transportation, sadece araç teslimatları gerçekleştirmiyor, bununla birlikte müşterilerine filolarının uzun dönemli tüm servis işlemlerini de içeren karma çözümler sunuyor. Bu doğrultuda, Skoda Transportation, Temsa’nın gelecek hedeflerine ulaşmasına ve Türkiye’deki toplu ulaşımın geleceğinde öncü bir rol oynamasına katkıda bulunacaktır” dedi.
Ladislav Chvatal, Sabancı Holding’in uluslararası deneyim ve bilgi birikimine sahip güçlü bir iş ortağı olduğunu da ifade ederek, karşılıklı iş fırsatları bulabilecekleri ve her iki ortağın güçlü yönlerini kullanabilecekleri pek çok alan olduğuna inandıklarını dile getirdi.
ihracata devam
Sabancı Holding – PPF Group çatısı altında faaliyete geçmesinin ardından Temsa’nın otobüs ihracatı da yeniden başladı. İsveç’e 6 adet elektrikli otobüs ihraç eden firma, Belçikalı taşıma operatörü OTW’ye de 40 araçlık siparişinin 4 adetlik ilk partisini teslim etti.
Temsa CEO’su Tolga Kaan Doğancıoğlu, “İsveç’e 6 adetten oluşan MD9 electriCITY ihraç ettik. Temsa’nın ilk elektrikli araç ihracatını İsveç’e yapması bizim için çok anlamlıydı. Aradan geçen birkaç haftanın ardından ikinci ihracat rotamızın Belçika olmasından dolayı da son derece mutluyuz. Belçika pazarında Temsa’nın görünürlüğünü artırmanın ve marka bilinirliğini yukarı çekmenin, Benelux pazarı açısından yeni fırsatlar doğuracağına inanıyoruz. Bir kamu şirketi olan OTW, toplamda 1543 araçtan oluşan toplu taşıma filosuyla yılda 159 milyon yolcu taşıyor. Taşımacılık hizmetlerinin büyük çoğunluğunu otobüsler ile gerçekleştiriyorlar. Bunun yanında Charleroi bölgesinde tramvay ve metro taşımacılığı da yapıyorlar” dedi.
Temsa imzalanan sipariş sözleşmesi kapsamında nisan ayında 22 adetlik ikinci parti aracı teslim edecek, yılının sonuna kadar da kalan bölüm ve gelecek devam niteliğindeki siparişleri karşılayacak.
