Edzard Reuter’in ardından…

Daimler Benz AG’nin 1987-1995 yılları arasında yönetim kurulu başkanlığını yapmış olan Edzard Reuter 27 Ekim 2024 tarihinde 96 yaşında Almanya’da yaşamını yitirdi.

Edzard Reuter’in Daimler Benz AG’de çalıştığı sırada Türkiye’de 1967 yılında Otomarsan ve 1990 yılında Daimler Benz AG yönetim kurulu başkanı olduğu sırada da Mercedes Benz Türk kuruldu. Mercedes Benz Türk’ün Aksaray’daki fabrikasına yeni yatırımların yapılmasıyla kamyon ve çekici üretimine ağırlık verildi. Başka üreticilerin de bu alana yatırım yapmasıyla Türkiye bugün Avrupa’nın en büyük otobüs üretim ve Ar Ge merkezi oldu

Bu başarının temeli 91 yıl önce atıldı.

Hitler’in iktidara geldiği 1933 yılında Türkiye, Türkçe ders vermeyi ve kitap yayınlamayı kabul eden bine yakın yabancı bilim insanına kapılarını açtı. Hatırlanacağı üzere o zamana kadar adı “Yüksek Mühendis Mektebi” olan İstanbul Teknik Üniversitesi 12.7.1944 yılında üniversite ismini aldı ve Alman müfredatıyla beş yıllık eğitim sonunda Almanya’daki    Dipl- Ing.  seviyesinde Yüksek Mühendis diploması verdi.

Edzard Reuter’in babası Ernst Reuter, Nazi karşıtı siyasi duruşundan dolayı Almanya’dan   İngiltere’ye kaçıp daha sonra 4.6.1935 tarihinde Türkiye’ye geldi. Ankara’da önce İktisat ve Ulaştırma Bakanlığı’nda çalıştı, sonra da Siyasal Bilgiler Okulu’nda öğretim üyeliği yaptı, Türkçe kitaplar yazdı ve Türkçe dersler verdi. “Koca Türk” lakaplı Ernst Reuter savaş bittikten sonra 1946’da Almanya’ya döndü ve 1948-1953 arasında Batı Berlin’in ilk belediye başkanı oldu.

Edzard Reuter çocukluğunun on bir senesini geçirdiği Ankara’da ilk, orta ve lise öğrenimini gördü. Savaştan sonra Almanya’da lise eşdeğerlik diploması aldıktan sonra  üniversitelerde Matematik ve Fizik öğrenimi gördü. 1964 yılında Daimler Benz AG’de işe başladı.

Türkiye’nin 1933 yılında yabancı bilim insanlarına kapılarını açması ile başlayan ve Albert Einstein’ın 17.09.1933 yılında dönemin başbakanı İsmet İnönü’ye gönderdiği mektupla devam eden insani süreç, Ernst Reuter ve Curt Kosswig gibi bine yakın bilim insanının katkılarıyla kalıcı izler bıraktı.

“Türkiye benim ikinci vatanım” diyen ve Türk dostu olarak bilinen Edzard Reuter vefa borcunu belki aldığı kararlarla ödemek istedi, belli bir yaşın üzerindeki ve tarih bilen Almanlar buna inanıyor.

Kesin olan; Atatürk zamanında 1933 yılında alınan insani kararın kesinlikle doğru olduğu, gerçek Türk-Alman dostluğunun temelini attığı ve ülkemizin otomotiv sanayinin gelişimine dolaylı olarak büyük destek verdiğidir.

Edzard Reuter’i unutmayacağız. Kalbimizde yaşayacak.

Yukardaki yazıyı, aynı sektörde olmaktan büyük onur duyduğum Edzard Reuter’e ve onun gibi yedi yaşımda okula başladığım Almanya’da dostluğunu gördüğüm insanlara karşı duyduğum sorumluluk nedeniyle yazdım.

Alpay Lök / Mak.Y.Müh. / 4.11.2024 / İstanbul