Endüstri 4.0’ın en belirleyici bileşenleri olan insan –robot / cobot işbirliği, üreticilere yeni bir alan açarak rekabet ortamını sertleştirdi. Peki, otomasyon sistemlerinin kahramanları olan robotlar ile cobotlar arasında ne gibi farklar var? Küçük veya büyük ölçekli firmalar seçimlerini yaparken nelere dikkat etmeli? Güvenlik çitini ortadan kaldırarak insanlarla birlikte çalışabilen, sezgisel kullanıma açık cobotlar mı, özerk alanlarda yüksek güvenlik önlemleriyle iş gören, yüksek taşıma kabiliyetine sahip robotlar mı?
Günümüzde pek çok yeni uygulamada insan ile makine el ele çalışıyor ve her ikisi de kendilerine has kabiliyetlerle üretime katkıda bulunuyor. Bugün kurumların strateji ve yatırımlarını şekillendiren bir ana çerçeve haline gelen Endüstri 4.0’ın belirleyici bileşenleri olan robotlar ile cobotların birbirleriyle etkileşimi ve işbirliği, verimliliği arttırarak rekabeti canlandırıyor.
Peki, otomasyon sistemlerinin kahramanları olan robotlar ile cobotlar arasında ne gibi ayrımlar var? Hangi prosesler hangi tür ile daha verimli hale geliyor. Küçük veya büyük ölçekli firmalar seçimlerini yaparken nelere dikkat etmeli? Güvenlik çitini ortadan kaldırarak insanlarla birlikte çalışabilen, sezgisel kullanıma açık cobotlar mı, özerk alanlarda yüksek güvenlik önlemleriyle iş gören, yüksek taşıma ve yüksek hız kabiliyetine sahip robotlar mı?
Temel fark: Güvenlik prosedürleri
Güvenlik nedeniyle robotlarla insanların aynı ortamda çalışması her zaman ve şartta uygun olmadığından belirli proseslerde insanlara yardımcı olması adına geliştirilen cobotlar, insanlar ile aynı ortamda, güvenli bir şekilde çalışabiliyor. Cobotların hızları, belirlenen ISO standartları doğrultusunda herhangi bir çarpışma anında zarar önleyici şekilde optimize edilebiliyor. Cobotların eksen ve gövdelerinde bulunan force sensörler ile sürekli olarak hassas biçimde kuvvet algılama yapıyorlar, böylece herhangi bir temas anında daha hızlı tepki vererek insanlara zarar vermiyorlar. Robotlar ise yüksek hızlarda üretim gerektiren uygulamalarda etrafı güvenlik çitleri ile çevrilmiş veya kapalı bir ortamda iş görüyorlar. Anlık tork bilgilerini motorlar üzerinden alan robotlar, çarpışma anında kendisine ve etrafına ufak zararlar verebiliyor, bu nedenle gerekli güvenlik önlemleri alınarak robot çalışma hücreleri tasarlanıyor.
Üretim parkurunuzun neye ihtiyacı var?
Robotlar ile cobotlar arasındaki bir diğer fark ise taşıma kapasiteleri ile ilgili. Cobotların taşıma kapasiteleri ve uygulama alanları daha sınırlı olduğundan robotlar daha fazla kullanım alanına sahip. Bir FANUC robotun kapasitesi 0.5kg’dan başlayıp 2300 kg’a kadar geniş bir skaladayken, en yüksek kapasitedeki FANUC cobotlar 4 kg ile 35 kg aralığındaki skalada. Örneğin 50 kg bir parçanın taşınması gerektiğinde cobotlar ile çözüm bulunamadığından aynı projeyi robotlar ile tasarlamak gerekiyor. Bununla birlikte şayet taşıma kapasitesi ve çevrim süreleri uygun ise cobot kullanımı yer avantajı sağlıyor. Öte yandan ilgili proseste cobot ve insanlar sürekli olarak aynı alanda çalışmıyorsa cobotun çevrim süresi bir alan tarayıcı sayesinde hızlandırılabiliyor. Uygulama alanları bazında örnek vermek gerekirse; ana üretim hatlarında kaynak, boya ve taşıma işlemlerinde çevrim süresi ve kapasite nedeniyle robotlar kullanılırken montaj, mastikleme, düşük kapasiteli taşıma ve insana yardımcı süreçlerde cobotlar ön plana çıkıyor.
Seçiminizi prosesinize uyarlayın
Global dünyada trendlerin çok hızlı değiştiğini ve neredeyse bütün sektörlerin robotize olmanın yollarını aradığını söyleyen Fanuc Türkiye Genel Müdürü Teoman Alper Yiğit robotlaşmada ağırlığın otomotivde olduğunu, ikinci sırada beyaz eşya ve metal endüstrisinin, sonrasında ise gıda, ilaç, kimya gibi sektörler geldiğini ifade ediyor.
Yiğit şunları kaydediyor: “Türkiye’de en çok talep gören robotlar kaynak robotları. Bunun sebebi otomotiv ve otomotiv yan sanayinde çok fazla robotun kullanılıyor olması. İkinci sıraya genel endüstride kullanılan taşıma robotların -yani bir ürünü bir yerden bir yere yerleştiren robotları- üçüncü sıraya paletleme robotları tarzında biraz daha büyük ve hat sonlarında hizmet veren robotları koyabiliriz. Bunula birlikte yeni trend insanla çalışan cobotlara yönelik. Cobotlar yeni uygulamalar sayılabilir, robot ve insan işbirliği ve fabrikalardaki fiziksel alanlara olan ihtiyacın artması gibi nedenlerle son dönemde oldukça rağbet görüyor. İşbirlikçi robotlar olarak tanımladığımız cobotlar, günümüz teknolojisinde güvenlik çitini ortadan kaldırıp insanla birlikte çalışabilir olmaları sayesinde büyük bir ihtiyaca hizmet ediyor. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin ya da otomasyona yeni geçiş yapmış işletmelerin kolaylıkla kullanabileceği cobotlar, gücünü insanlardan çok daha hassas bir şekilde kontrol ettiğinden kalite ve tekrarlanabilirlik açısından da büyük avantajlar sunuyor. Sezgisel kullanımla çok az programlama deneyimi olan kullanıcılar için büyük kolaylık sağlıyor. Robotların mı yoksa cobotların mı daha avantajlı olduğu konusu ise tamamen uygulanan proseslerle ilgili. Biri diğerinden daha üstündür ya da daha verimlidir gibi bir yargıda bulunmak doğru değil.”
FANUC Hakkında:
FANUC, CNC kontrol sistemleri, robotlar, Robodrill (İşleme Merkezi), Robocut (Tel Erozyon), Roboshot (Plastik Enjeksiyon) ve Robonano (Hassas Torna) gibi üretim makineleri için fabrika otomasyonunda dünya lideridir. 1956’dan beri Yamanaka Gölü yakınındaki Fuji Dağı eteğinde 1,7 milyon metrekarelik bir alanı kapsayan fabrikasında FANUC, otomasyon endüstrisinde CNC kontrolör, robot ve makinelerin geliştirilmesine öncülük etmiştir. Dünya çapındaki 264 FANUC iştiraki ve 7.000’den fazla çalışanı ile FANUC, müşterilerine satış, servis, teknik destek, Ar-Ge ve müşteri hizmetleri alanlarında yüksek kaliteli hizmetler sunmaktadır.
