Araç Lojistikçilerinin 18. Genel Kurulu

Araç Lojistikçileri Derneği (ARLOD) 18.Olağan Genel Kurulu , 02 Şubat 2023 Perşembe günü üyelerinin geniş katılımıyla gerçekleştirildi. Başkan Adnan Ağaçlı genel kurulda konuşmasında otomotiv pazarı ve Arlod çalışmalarını değerlendirdi.

Üretilen, ithal edilen veya ihraç edilen otomobil ve ticari taşıtların taşınmasını gerçekleştiren firmaları bir araya getiren ARLOD 18. Genel Kurulunu yaptı. Genel kurul sonrasında yayınlanan basın duyurusu yayınlandı.

Malumlarınız olduğu üzere, 2022 yılında; Otomotiv pazarı, üretim sıkıntısı, arz-talep dengesizliği, para piyasalarında yaşanan dalgalanma, enflasyon ve kur artışı gölgesinde beklenenin altında bir performans gösterdi. Yarı iletken çip tedarik probleminin devam etmesinden kaynaklı araç bulunurluğu konusunda sorunların yaşadığı, bir yılı daha geride bıraktık.

Bütün bu olumsuzluklara rağmen geçtiğimiz yıl, Türk otomotiv sanayisinin ihracat ve üretimde yine de iyi bir performans gösterdiğine tanık olduk. Türk otomotiv endüstrisinin rekabetçi yaklaşımıyla mevcut sıkıntıların üstesinden gelmeyi başardı. 2023’te otomotiv sektörü, üretim gücü, yetişmiş insan kaynağı, AR-GE yatırımları sayesinde başarılı bir yıl geçirmesini ve büyümesini temenni ediyoruz.

2022 yılı Otomotiv Sektörü (Üretim, Pazar, İthalat, İhracat) Rakamları

OSD verilerine göre; 2022 yılında toplam üretim bir önceki yıla göre, yüzde 6 oranında artarak toplam 1 milyon 352 bin 648 adet, Otomobil üretimi ise yüzde 4 oranında artarak 810 bin 889 adet düzeyinde gerçekleşti.  

Ticari araç grubunda, 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde üretim yüzde 10 seviyesinde artarken,  ağır ticari araç grubunda yüzde 26 ve hafif ticari araç grubunda yüzde 8 oranında arttı.

2022 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam pazar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artarak 827 bin 147 adet düzeyinde gerçekleşti. Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2022 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 6,2 oranında artarak 783 bin 283 adet olarak gerçekleşti. Otomobil satışları ise yüzde 5,5 oranında azalarak 592 bin 660 adet olurken, hafif ticariaraç pazarı ise yüzde 8,6 artarak 190 bin 623 adede ulaştı.

Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2022 Aralık ayında yüzde 85 artarak 115 bin 220 adet, otomobil pazarı yüzde 99 artarak 86 bin 774 adet, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 55 artarak 28 bin 446 adet oldu.    

2022 yılı Ocak-Aralık döneminde otomobil pazarında ithalatın payı yüzde 61 olarak gerçekleşti. Bu dönemde; Toplam otomobil satışları yüzde 6, ithal otomobil satışları yüzde 8 ve yerli otomobil satışları yüzde 2 oranlarında arttı. Hafif ticari araçpazarında ise ithalatın payı yüzde 41 olarak gerçekleşti.

Bu dönemde, toplam hafif ticari araç satışları yüzde 9, yerli hafif ticari araç yüzde 15 ve ithal hafif ticari araç satışları yüzde 1 oranında arttı.

Son 10 yıllık ortalamalara göre 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde otomobil pazarı yüzde 2 azalırken, hafif ticari araç pazarı yüzde 3, ağır ticari araç pazarı yüzde 30 seviyesinde arttı. Toplam Pazar on yıllık ortalamaya paralel seviyede gerçekleşti.

2022 yılı Ocak-Aralık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 4 oranında, otomobil ihracatı ise yüzde 1 oranında arttı. Bu dönemde, toplam ihracat 970 bin 124 adet, otomobil ihracatı ise 571 bin 218 adet düzeyinde gerçekleşti.

Böylece, 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam üretimin yüzde 72’si ihraç edilmiş oldu.

Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı Dolar bazında yüzde 6, Euro bazında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18 arttı. Bu dönemde toplam otomotiv ihracatı 31,5 Milyar $ olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı yüzde 2 azalarak 9 Milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 10 artarak 8,6 Milyar € seviyesinde gerçekleşti.

Ocak-Aralık döneminde kapasite kullanım oranları, otomobil ve hafif ticari araçlarda yüzde 70, kamyon grubunda yüzde 92 otobüs-midibüs grubunda yüzde 41 ve traktörde yüzde 66 olarak gerçekleşti. Ocak-Aralık döneminde Otomotiv Sanayiinin toplam kapasite kullanım oranı yüzde 70 oldu.

2023 yılı genel değerlendirme, tahmin, beklenti ve endişeler.

Türkiye 2023 yılında seçim ekonomisine girmesi, likidite açısından bolluk yaşanmasına, tüketici nezdinde ise, mevcut arz sıkıntısının yanı sıra, fiyat artışı beklentisiyle birlikte otomobilin yatırım aracı olarak görülmesi, otomotiv sektörünün canlanmasında etkili olacaktır.

Bu durum, hem sıfır araç pazarında hem de temmuz ayından bu yana ötelenen talepler nedeniyle, 2023 yılında ikinci el pazarında hareketlilik sağlayacaktır. Özellikle tüketicilerin uygun maliyetli krediye ulaşımı konusunda yaşadığı engeller ortadan kaldırılırsa, toplam pazarın ilk altı ay sonunda beklenilen seviyeye ulaşacağı sonucuna varabiliriz. 2023 yılının ikinci yarısı itibarıyla mevcut sorunların hafiflemesini bekliyoruz.

Otomotiv Sektöründe son yıllarda etkili olan Elektrikli ve Hibrit araç sayısındaki artış, sektörün önündeki önemli konulardan birisi olarak 2023’te de gündemde olacaktır. Türkiye’de 85 firma şarj istasyonu işletmek için lisans alırken, kamuya açık şarj ünite sayısının ise 6 bin 500 adet olduğunu belirtiliyor. Bu rakamın 2023 sonuna kadar ikiye katlanması bekleniyor.

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği verilerine göre, 2022’de Türkiye’de satılan elektrikli otomobil sayısı adeta patlama yaparak yüzde 252 oranında arttı ve 7 bin 733 adede çıkarak ilk kez yüzde 1‘in üstünde pazar payı elde etti ve pazarın yüzde 1.3‘ünü oluşturdu.

AB (26), UK ve EFTA ülkeleri toplamına göre otomotiv pazarı 2022 yılında geçen yıla göre yüzde 6 azalarak 13 milyon 291 bin 939 adet seviyesinde gerçekleşti. Otomobil pazarı yüzde 4,1 azalarak 11 milyon 286 bin 939 adet ve hafif ticari araç pazarı yüzde 18,4 azalarak 1 milyon 616 bin 769 adet olarak gerçekleşti.

Türkiye’nin en önemli ihracat pazarı Avrupa başta olmak üzere küresel ekonomilerde küçülme beklentileri artıyor. Küresel enflasyonist ortamın sonucu artan üretim maliyetleri, tüketiciler nezdinde erişebilir modellerde daralmaya yol açıyor.

Avrupa’da en büyük dört pazar arasında sadece Almanya 2022’de büyürken, ülkedeki otomobil satışı yüzde 1.1 oranında arttı. İtalya‘daki satışlar yüzde 9.7, Fransa‘daki satışlar yüzde 7.8 ve İspanya‘daki satışlar ise yüzde 5.4 oranında azaldı.

Merkezi Duisburg’da bulunan CAR-Center Otomotiv Araştırmaları Merkezi’ne göre, Alman otomobil üreticileri için 2023 yılı için yeni otomobil satışlarında hafif bir büyüme öngörülüyor, ancak Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya ve savaş nedeniyle özel bir durumda olan Rusya’da 2023 yılında satış rakamlarında daralma beklediği kaydediliyor. Buna karşılık yeni yılda Asya ve Kuzey Amerika’da otomobil satışlarının artacağı, gerekçe olarak ise Çin ve ABD’nin otomotiv endüstrisine de fayda sağlayacak ekonomik teşvik programlarını devreye sokmaları gösteriliyor.

2023 yılı küresel ölçekte temkinli toparlanma yılı olarak öngörülüyor. Bu dönemde enflasyon ile mücadelede ülkelerin uygulamaya başladığı sıkı para politikaları, 2023 yılında resesyon yaşanma ihtimalini artırıyor.

Özellikle Avrupa’yı etkileyen enerji belirsizliği ve resesyon kaygıları, ihracat pazarına dair de belirsizlikler içermektedir. Her ne kadar çip krizi kısmi olarak çözülse de 2023 yılında da etkisini devam ettireceği düşüncesi hakim. Bununla birlikte Ukrayna ve Rusya savaşının Avrupa ülkeleri ekonomisi üzerinde yarattığı baskı devam edecek gibi gözüküyor.

Hem ülkemizde hem de küresel olarak yaşanan enflasyonist ortamda, araç bulunurluğunun pazarın belirleyicisi olduğu bir yıl da, hammadde ve yarı mamul krizi, tedarik sıkıntısı ve son çeyrekte boy gösteren lojistik sorunları, enerji krizi, çip sorunu, pazar seyrini etkiyecek hususlardır. Bu durum 2023’te de devam etme riski ve beklentisi oldukça yüksek gibi görünüyor.

‘Araç bulunabilirlik’ sorununu oran olarak, yılın son çeyreğinde bir miktar daha azalmasını ve 2023 yılında pazarın 750-800 bin adet bandında gerçekleşmesini tahmin ediyoruz.

Yukarıda bahsi geçen ve önü alınamayan fiyat ve öngörülemeyen maliyet artışları da gösteriyor ki, çok zor ve karmaşık bir yıl bizleri bekliyor. Böylesi sıkıntılı bir dönemin, Araç Lojistiği sektörü ve sermaye yapısına zarar vermemesi ve bu zorlu dönemde doğru pozisyon alabilmemiz için hükümet ve özellikle lojistik zinciri içerisinde yer alan sektör dinamikleri ve paydaşlarımızdan beklentimiz, Araç Lojistiği sektörüne gerekli desteği sağlamalarıdır.